
Navigeren op je gevoel
Wat als je emoties niets zeggen over je verleden, over je toekomst, over wat anderen van je denken, of over wie je bent? Wat als je emoties alleen maar een indicatie zijn van de mate waarin je ‘aanwezig bent in het nu’? Dan hoef je negatieve emoties niet te bevechten en positieve niet na te jagen. Dan hoef je alleen maar te navigeren op je gevoel.
De verhalenmachine van het brein
Er komt iets in je bewustzijn, en je brein probeert er automatisch chocola van te maken. Daarbij maakt het gebruik van herhaling, patronen en concepten. Als de interpretatie negatief uitpakt, dan roept dat gevoelens op van ergernis, boosheid, weerstand, onzekerheid. Negatieve emoties dus.
Een voorbeeld. Je hebt vaak last gehad van zenuwen tijdens presentaties. Je bent jezelf gaan duiden als iemand die onzeker wordt van presenteren. Volgende week moet je een presentatie geven. Iedere keer dat er een gedachte opkomt aan de presentatie, voel je angst.
Of je hebt een puberzoon die veel gamet, en weigert te lezen. Jijzelf las als kind heel graag, en vindt lezen een beter en nuttiger tijdverdrijf dan gamen. Je vermoedt dat gamen schadelijk is. Iedere keer dat je kind naar de gamecontroller grijpt, voel je een scheutje ergernis en onzekerheid.
Je negatieve gevoelens komen niet uit de gebeurtenissen, maar uit wat je gelooft over de gebeurtenissen. Je ervaart ze wanneer de verhalenmachine in je hoofd een negatieve duiding geeft aan wat je bewustzijn binnenvliegt. Dat is wat je brein nou eenmaal doet; automatisch ervaringen verwerken door verbanden te leggen, te duiden en betekenis toe te kennen. Die duiding doet je soms geloven dat je tekortschiet of faalt. Of dat een ander of een omstandigheid de oorzaak is van jouw nare gevoel.
Waar komen positieve gevoelens dan vandaan?
Ook uit jezelf.
Je ervaart ze als je niet aan het nadenken bent over wat je ervaart. Als je geest open, rustig en ontvankelijk is. Als de commentaarstem van je brein is verstomd. Dan ben je aanwezig in het nu. Je ervaart niet je onzekere gedachten, maar je ‘zijn’ voorbij die gedachten.
In dat ‘zijn’ heersen harmonie en liefde. Je zit op de bank met een wijntje, en voelt een prettige, ontspannen tevredenheid. Je zit met je dierbaren aan de kerstmaaltijd, en ervaart liefde, dankbaarheid en verbondenheid. Je loopt in het bos en voelt eenheid en rust.
Je denkt dat je mooie gevoel uit het wijntje, Kerstmis of het bos komt, maar het is jouw gevoel! De verhalenmachine van je brein heeft het gekoppeld aan de omstandigheden of aan personen. Maar daar komt het niet vandaan. Het gevoel komt uit jezelf. Je ervaart de eenheid voorbij de versplinterende oordelen en interpretaties van je persoonlijke denken.
Je bent wat je zoekt
Als je je slecht voelt, wil je je weer goed voelen. Dat is iets moois en natuurlijks. Alleen helpt het dan niet om een beter gevoel na te jagen.
Je kunt niet tegelijk iets zoeken en vinden. Maar je zoekt iets wat niet verdwenen is. Wat nooit weg is, hoef je ook helemaal niet te zoeken. Het goede gevoel wat je zoekt is er al. Het is je ‘zijn’, dat er altijd is. Het onveranderlijke, onvergankelijke bewustzijn voorbij of voorafgaand aan je veranderlijke, vergankelijke denken.
Je hoeft niet te streven naar een betere ervaring. Je kunt navigeren op je gevoel.
Je gevoel is je gids
Als je een naar gevoel hebt, merk het dan op. Veroordeel het niet, en ga het niet analyseren, duiden of oplossen. Als je probeert tegen het nare gevoel te vechten, zal het juist aanhouden. Duik niet in de details van de ervaring, maar merk alleen op dat je je naar voelt. Als je werkelijk open en zonder oordeel het gevoel opmerkt, klaart je geest op. Dan kun je weer je zijn voorbij je persoonlijke denken ervaren. En de harmonie, ontspanning, dankbaarheid en liefde die daar altijd heersen.
Van tijd tot tijd raken we allemaal in de ban van onze negatieve gedachten. Dan geloven dat onze emoties iets zeggen over wie we zijn. Dat is de stroom van het leven. Maar je gevoel is altijd je gids. Je gids, die je telkens weer terugleidt naar de eenheid voorbij de versplinterende oordelen en interpretaties van je persoonlijke denken. Iedere keer dat je in verzet bent tegen je ervaring, sluit je je oren voor de wijsheid van je gids. Zie je hoe onlogisch dat eigenlijk is?
Michel
Hoi Eline,
Interessante site met blogs. Ik vroeg me af. Hoe kom je binnen het denken, of ´niet-denken´, waar je over lijkt te schrijven, eigenlijk vooruit? Met andere woorden: hoe ligt de verhouding tussen verleden, heden en toekomst? Waarbij het verleden een vormende werking heeft gehad, het heden het hier en nu is waarin we kunnen handelen en de toekomst een horizon waarop we een stip kunnen zetten, iets om naar toe te werken, om een beweging te komen.
Mijn tweede vraag is, wanneer er zaken in de realiteit gebeuren die schadelijk of traumatisch zijn (overlijden van mensen et cetera), hoe kun je daar dan mee omgaan, volgens de door jou geciteerde auteurs Neill en Baker? Is het dan nog steeds zo dat wij denken en dat daar ons gevoel uitkomt (wat biologisch gezien natuurlijk zo is), zodat het een construct is; dit gevoel dus min of meer vals genoemd kan worden? Of spelen er dan gevoelens die wél een basis in de externe realiteit hebben?
Eline
Hoi Michel,
Dankjewel voor je vragen! Wat betreft je eerste vraag: je komt vanzelf vooruit, omdat dat de aard van het leven is. Alles is voortdurend in beweging en aan verandering onderhevig. Vanuit het niets, of het vormloze, wellen voortdurend nieuwe ideeën, verlangens, inzichten op. Daar hoef je niets voor te doen, dat gebeurt buiten jouw controle om. We worden bewogen. Er welt een idee op, en met ons persoonlijke denken geven we het idee vorm. Als de opwelling veel ingewikkeld, onzeker denken oproept, kan dat verlammen. Dat onzekere denken is een projectie van wat we zijn gaan geloven over onszelf op grond van wat we eerder hebben meegemaakt. Het zegt niets over de toekomst, alleen wat we geloven over die toekomst. Als we opmerken dat de opwelling veel onzeker denken oproept, kunnen we ervoor kiezen om niet die gedachten te volgen, om ze niet te proberen ze te controleren, maar om ze met compassie te bezien, en ze tot rust te laten komen. Dat klaart onze geest weer op, en kunnen er nieuwe, frisse gedachten opkomen om het verlangen of idee vorm te geven.
Wat betreft je tweede vraag: de gevoelens zijn echt. Het denken triggert allerlei chemische processen in je lichaam, die je daadwerkelijk ervaart. Wat zich in de buitenwereld voordoet, is gegeven. Het is wat het is. In ons bewustzijn krijgt het lading en betekenis. Die lading is niet echt, in de zin van dat hij geen vaste grond heeft in de realiteit buiten ons. Hij komt voor uit ons persoonlijke denken. Ons persoonlijke denken kan niet anders dan duiden, daar is het voor bedoeld. Dat duiden gebeurt onbewust. En dat is een volstrekt normaal menselijk verschijnsel. We kunnen niet voorkomen dat we geraakt worden. Maar als we geraakt worden, kunnen we ontvankelijk zijn voor wat we ervaren. We hoeven niet om te gaan met onze nare emoties. We hoeven ze alleen maar te ervaren. Als ze er mogen zijn, dan is er geen sprake van verzet tegen de realiteit. De behoefte om de ervaring te controleren, vervalt dan. Als je verdriet hebt omdat je een dierbare moet missen, betekent dat niet dat je gebroken of stuk bent, of dat je nooit meer geluk zal ervaren, maar dat je een menselijke ervaring hebt. Daar hoef je verder niets mee, je hoeft hem niet op te lossen.
Heb ik hiermee je vragen beantwoord?
Hartelijke groet,
Eline